Ook al zullen jullie van mij redelijk nuchtere blogs gewend zijn, vandaag moet ik met jullie een serieus onderwerp delen. De reden? Een film die ik zag; de titel is mij zo snel ontschoten, maar het ging over een dove broer en zus, die door hun auditieve onmacht geen taal leerden.
Zij communiceerden met geluidjes, aangezien de familie geen gebarentaal kon. Deze familie had tevens ook niet de middelen om deze taal te leren, dus er werd simpelweg niet écht met deze twee kinderen gecommuniceerd. Tot iemand besloot om bij hen te gaan wonen in de rimboe en aan hen gebarentaal te leren. Vanaf dat moment konden zij naar school gaan en kregen zij de kans om iets van hun leven te maken.
Westers perspectief
De film zette mij aan het nadenken. Anno 2021 wordt er vanuit het Westerse perspectief niet verwacht dat iemand geen toegang meer heeft tot taal. Onze hele wereld is gebouwd rondom taal; taal is de essentie (= de kern) van de mens. We denken in taal, we voelen in taal en we geven taal aan onze gedachtes. We dromen in taal, we verkopen in taal en zo kan ik nog even door gaan. Taal is het enige wezenlijke (= belangrijk/ bestaande) onderdeel dat ons onderscheid van dieren. Taal is een essentieel onderdeel om, net zoals het broertje en zusje in de rimboe, de kans op succesbeleving in de maatschappij te vergroten. (Mocht iemand zich nog afvragen waarom ik in godsnaam Nederlandse Taal en Cultuur studeer; hierom dus!😉).
Slechthorend en communicatie
We leven in een maatschappij waarbij wij- als slechthorenden- juist vanwege die taal eigenlijk min één staan. Alleen omdat de gesproken taal de dominante taal is in ons land, moeten wij harder werken om toegang te krijgen tot diezelfde taal/ communicatie. Om gelijkwaardig te zijn, alhoewel dat zeer in contrast staat met hoe ik hierover denk. Juist wij zijn communicatief vaardig, omdat wij de ervaring hebben om ons aan te passen aan een ander. Ik ervaar een gevoel van oneerlijkheid als ik zie/ hoor en ervaar hoeveel moeite ‘horenden’ (lees als: mensen zonder auditieve beperking, ras: homo sapiens, leefwereld: aarde, waarschuwing!
Het zouden je buren kunnen zijn) hebben om zich aan te passen aan slechthorenden. Het feit dat wij verminderd/ geen toegang hebben tot de gesproken taal, zorgt er juist voor dat wij weten hoe wij ons moeten aanpassen zodat wij óók toegang hebben tot dezelfde communicatie. Want, mensen zijn vanuit de Oertijd al belast met het verlangen om te communiceren met anderen. Het zit in onze kern, of je slechthorend bent of niet.
Sterke krachten
Het is juist wonderbaarlijk hoe je als slechthorende het gevoel hebt dat sommige zaken onomkeerbaar zijn. Je begrijpt het oprecht als een vriendin door haar spierziekte belet wordt om thuis te komen. Je begrijpt het als een depressief persoon je vertelt dat hij niet weet hoe hij ermee moet leven. Je begrijpt het als een autistisch persoon je vertelt over overprikkeling. Je begrijpt het, omdat de ervaring van het verlies, de ervaring van de confrontatie, de ervaring van de angst, je iedere dag opnieuw levend laat voelen. Dankbaar, ademend. Gehoorverlies is onomkeerbaar, net zoals een spierziekte of een chronische depressie, maar definieert het je? Bepaalt het wie je bent? Ik denk van niet: ik denk dat het je sensitiever (= gevoeliger) maakt om je in te leven in wisselende levensbepalende veranderingen, achteruitgang, verdriet. Het is een proces van acceptatie, van rust en genoegdoening (= tevredenheid). Iedere achteruitgang is een nieuwe klap, een nieuwe realisatie, een nieuwe kans en een nieuwe manier om met de realiteit om te gaan. De rauwe werkelijkheid.
Toegankelijker taalleven
Het kijken van de film heeft mij dankbaar gemaakt, vooral omdat ik het besef kreeg dat ik bevoorrecht ben om (deels) toegang te hebben tot twee talen, de gesproken en de visuele taal. Het is een bijzonder schrijnend contrast voor mij, als taalkundige, om te zien dat blijkbaar niet iedereen ditzelfde voorrecht automatisch heeft. Dit soort verhalen zijn de reden dat ik iedere dag hoop, mijn steentje bij te dragen aan een toegankelijker taalleven voor ons. Gewoon, omdat wij diezelfde homo sapiens zijn, die recht hebben op dezelfde kansen en mogelijkheden. We leven weliswaar met een communicatieve belemmering – die vergaande gevolgen kán hebben- , maar dat houdt niet in dat we minder zijn. En, als mensen denken van wel, tja, dan stellen we toch gewoon nieuwe sociale normen op? De taal is tenslotte ook van ons😉.
